Bergen op Zoom

Wie in de Hofstraat door het kleine poortje in de tuinmuur van Het Markiezenhof gaat, betreedt een oase van rust in het drukke, oude centrum van de stad. Het trapje achter het poortje leidt namelijk naar een klein kapelletje. gewijd aan de Maagd Maria. Op 15 augustus 2007 is het precies veertig jaar geleden dat deze kapel werd ingezegend. De Mariakapel in de Hofstraat is eigendom van de gemeente Bergen op Zoom, maar wordt beheerd door de Stichting Lievevrouwegilde. Deze stichting zorgt ervoor dat jaarlijks op de laatste zondag van juni de Maria Ommegang door de straten van Bergen op Zoom trekt. Grondlegger van deze processie, die op 15 augustus 1945 voor de eerste keer plaatsvond, was dhr. Kees Qulk. Zestig jaar geleden, op 20 april 1947 werd de Stichting lievevrouwegilde officieel opgericht. Vanaf 1950 huurde de stichting een huisje dat tegen Het Markiezenhof aangebouwd was, Steenbergsestraat 6. Het bestuur kreeg toestemming om het pandje nabij de Mariahoek te verbouwen tot een Mariakapel, die op 15 augustus 1951 werd geopend. In die tijd fungeerde Het Markiezenhof nog als militaire kazerne. Begin jaren 60 begonnen de grote restauratiewerkzaamheden aan Het Markiezenhof. Het Lievevrouwegilde werd toen door de gemeente verzocht de kapel aan de Steenbergsestraat in te ruilen voor een andere ruimte. In de oude kapel moest namelijk de tweede in- en uitgang van het museum geplaatst worden. Het bestuur van het gilde ging akkoord met dit verzoek. Een nieuwe ruimte voor de Mariakapel werd gevonden In de oude archiefkamer, die gelegen is in de noordoosthoek van de grote binnenplaats In 1964/1965 werd begonnen met de restauratie van dit vertrek. In mei 1967 was de kapel gereed en kon deze worden overgedragen aan de Stichting lievevrouwegilde. Het was de .eerste voltooide ruimte van Het Markiezenhof tijdens de restauratie. Op Maria, Hemelvaart, 15 augustus1967, werd de kapel ingewijd en in gebruik genomen. De huidige Mariakapel in Het Markiezenhof Is te bereiken via de deur rechts onder de galerij (op de grote binnen- plaats) en via het poortje in de Hofstraat. Regelmatig wordt de devotiekapel gebruikt voor huwelijks-, doopen en jubileumvieringen. De kapel wordt het meest bezocht voor een kort (schiet)gebedje tot Maria. De vele kaarsjes die er dagelijks branden, zijn daar de stille getuigen van, De kapel is dagelijks geopend van 8.30 tot 17.30 uur ( Bron: waterschans het kwartaal tijdschrift van de geschiedkundige kring Bergen op Zoom)

Kunt u iets meer over deze Mariakapel vertellen dat beslist hieronder zou kunnen staan? Klik dan op Reactie/Opmerkingen, schrijf de tekst in het venster, dat verschijnt en klik op verzenden .Bij voorbaat dank. De webmaster : Joop Timmermans.

De Gertrudiskapel is in 1989 gebouwd ter nagedachtenis aan de heilige Gertrudis van Nijvel. De kapel is opgebouwd uit materialen die afkomstig zijn van inmiddels afgebroken Bergse kerken. Zo zijn de vloeren afkomstig van het altaar van de Maagdkerk, komt de sokkel waarop het Gertrudisbeeld staat uit de Sint Josephkerk en sierde het torentje oorspronkelijk de Martelarenkerk. De kapel staat op een steenworp afstand van de Gertrudisbron, waar wonderlijk genoeg zoet en heilzaam drinkwater opborrelde op een plaats die twee keer per dag met zout water werd overspoeld. Gertrudis zou de stad uit dankbaarheid de bron hebben geschonken, door met haar staf in de grond te prikken.

Gertrudis is dochter van Pepijn van Landen (ook wel Pepijn de Oudere genoemd) en werd geboren in het jaar 626. Zij was de jongste zus van de H.Begga. Als kind werd zij uitgehuwelijkt aan een edelman die vertoefde aan het hof van koning Dagobert I. Gertrudis weigerde om met hem te trouwen en wilde alleen Christus dienen. Zij ging in het klooster dat door haar moeder was in 639 was gesticht. In 652 werd zij de eerste abdis van dit klooster op aanraden van de heilige Amandus. Gertrudis was zeer vertrouwd met de Heilige Schrift en blonk uit in de kennis van Gods woord. Uit Rome liet zij zich boeken toekomen om de verdere ontwikkeling in de Schrift te bevorderen. Ook blonk zij uit in de naastenliefde en liet voor de monniken uit Ierland een rustoord en ziekenhuis bouwen. Zij is overleden op 17 maart 659 en ligt begraven in het klooster van Nijvel. (Belgie) Patrones van: Pelgrims, reizigers, ziekenhuizen, weduwen, armen, tuinmannen, veldvruchten, weidevruchten. Patrones tegen: muizenplagen, rattenplagen. Bron: http://www.heiligen.net/mrt/frm1703a.htm De Gertrudiskapel heeft zes glas-in-loodramen waarop een deel van het leven van de patroonheilige wordt afgebeeld. De ramen bevatten vele symbolische verwijzingen naar de oude legendes rondom Gertrudis.

Van linksboven naar rechtsonder. 1 Sint Gertrudis wordt tot abdis aangesteld. 2 Sint Gertrudis bood ook bescherming tegen ratten en muizen, wat ook zichtbaar is aan de staf op het Gertrudis beeldje. 3 Op het derde raam redt Sint Gertrudis een ridder uit de macht van de duivel. 4 Hier prikt Sint Gertrudis met een staf in het zand, zo ontstond aan de voet van de Brabantse wal een zoetwaterbron. 5 Sint Gertrudis verzorgt de zieken en stervenden. 6 Op het laatste raam drinken twee pelgrims uit de Gertrudisbron, zo hopen ze beschermt te worden tijdens hun pelgrimstocht. Meer informatie over deze kapel is te vinden op deze website onder Bergen op Zoom en op http://www.sintgertrudiskapelboz.nl/

Woensdag 12 maart 2008 - BERGEN OP ZOOM - De Sint Gertrudiskapel gebruiken voor doopplechtigheden.
Dat is waar Ward Warmoeskerken, voorzitter van de Stichting Sint Gertrudiskapel zich hard voor gaat maken. "Het is nu een symbolische kapel, een herinnering aan de oude kapel, die in de Middeleeuwen ter ere van de patroonheilige van de stad werd gebouwd", vertelt Warmoeskerken. De oude kapel werd in de zestiende en zeventiende eeuw vernietigd door oorlogsgeweld. Het duurde tot 1987 voordat er een initiatief kwam voor een nieuwe kapel. "Dat jaar vierde Bergen op Zoom haar 700-jarig bestaan. Dan grijpen mensen terug op de geschiedenis van de stad. Bovendien kalfde het katholieke geloof wat af in die jaren. Dan zijn er gelukkig altijd burgers die zich inzetten om het historische en religieuze erfgoed te bewaren."En dus staat er alweer ruim twintig jaar aan de Scheldelaan een 'nieuwe' Sint Gertrudiskapel. De kapel herbergt evenwel veel oude elementen. Bij de bouw is gebruik gemaakt van materialen uit verschillende verdwenen kerken uit Bergen op Zoom. Zo is de torenspits afkomstig van het Angelustorentje van de Martelaren van Gorcumkerk die aan het Bolwerk stond en in 1987 is gesloopt. In het torenhuis hangt een klokje uit 1931 dat komt uit het roomskatholieke kerkhof aan de Wouwseweg. Het smeedijzeren binnenhek en de smeedijzeren lantaarn in de kapel komen uit de inmiddels verdwenen Mariakapel aan de Halsterseweg. De vloertegels van de kapel lagen ooit in het priesterkoor van de H. Maagdkerk op de Grote Markt. In die kerk huist tegenwoordig Stadsschouwburg De Maagd. Het bronzen beeld van Sint Gertrudis in de kapel staat op een sokkel uit het Smitskerkje dat in de Sint Jozefstraat stond Warmoeskerken wil graag dat het kapelletje aan de Scheldelaan meer bekendheid krijgt. Nu is er alleen jaarlijks rond de naamdag van Sint Gertrudis, op 17 maart, aandacht voor de kapel. "Dat is de sterfdag van Sint Gertrudis. Daarom is de kapel dit weekeinde op zaterdag en zondag geopend van 10.00 uur tot 13.00 uur." De Wandelende Krabben houden beide dagen de traditionele Gertrudistocht. De wandeltocht loopt langs het kapelletje zodat de wandelaars uitgenodigd worden de kapel te bekijken. De kapel vaker openstellen voor publiek is niet eenvoudig. In het verleden was de kapel regelmatig open maar dat zorgde volgens Warmoeskerken voor talloze vernielingen in en rond de kapel. "Als de kapel open is moet er dus een vrijwilliger aanwezig zijn om de boel in de gaten te houden. Het is ondoenlijk de kapel elk weekeinde bemenst te krijgen." Met dopen zou de kapel wel meer bekendheid krijgen denkt Warmoeskerken. "Dan krijgt de kapel naast een symbolische ook een religieuze functie. De grond is officieel gewijd. Dus het moet kunnen", gelooft Warmoeskerken. Bovendien heeft Sint Gertrudis, even als dopen, met water te maken. Een van de bekendste legendes rondom de patroonheilige is dat ze met haar staf een zoetwaterbron zou hebben laten ontspringen aan de oever van het zoute water van de Schelde. Warmoeskerken realiseert zich dat het kapelletje erg klein is van binnen. "Veel meer dan tien mensen kunnen er niet in. Maar dopen gebeurt meestal in een klein gezelschap. Zo kan de kapel ook een plek krijgen binnen de geloofsgemeenschap." Volgend jaar is het 1350 jaar geleden dat Sint Gertrudis stierf. "2009 wordt het Gertrudisjaar. Ook daar willen we extra aandacht aan besteden." Hoe een en ander vorm gaat krijgen is nog niet bekend. "Maar Gertrudis loopt altijd mee in de Maria Ommegang. Daar gaan we zeker iets mee doen. En ook de kapel moet een rol krijgen in het jubileumjaar." Warmoeskerken vindt het bijzonder dat 1350 jaar na het overlijden van Sint Gertrudis de patroonheilige nog steeds wordt vereerd. "Dat heeft iets. En dat moeten we koesteren."

De ramen de Sint Gertrudiskapel waren er slecht aan toe. De glas-in-lood- vensters moesten nodig gerestaureerd worden. Een Bergse glazenier heeft de klus de afgelopen maanden geklaard. Het prachtige resultaat kan men zondag 2 augustus tussen half twee en vier uur bewonderen. Dan is het kapelletje aan de Scheldelaan open voor publiek. De glas-in-lood-ramen in het twintig jaar oude kapelletje verbeelden verhalen uit het leven van de heilige Gertrudis. De ramen zijn ontworpen door Fons Gieles en zijn rond 1990 gemaakt door Floor de Groot als afstudeerproject. Nu heeft zij ‘haar’ ramen enige tijd in haar atelier gehad om ze te restaureren. Ze waren verzakt, waardoor de onderste ruitjes gebarsten waren. Ook vandalisme heeft ervoor gezorgd dat de ramen toe waren aan een opknapbeurt. Dankzij de nodige schenkingen was de Stichting Sint Gertrudiskapel, die het kapelletje beheert en onderhoudt, in staat de ramen te laten restaureren. Floor de Groot heeft ze schoongemaakt, hersteld en voorzien van bindroedes, waardoor verzakking eigenlijk niet meer mogelijk is. Onlangs werden de vensters teruggeplaatst in de kapel, zodat ze kunnen genieten van de voorstellingen van de patrones van Bergen op Zoom. Omdat het dit jaar 1350 jaar geleden is dat Sint Gertrudis stierf, wil de stichting het kapelletje wat vaker openstellen