Rijsbergen      11 Mariakapellen !

1e kapel  aan de Ettenseweg.

Onze Lieve Vrouw van Brabant Toen de oorlog voorbij was wilden de buurtschappen Ettenseweg en Tiggeltseberg wederom een kapel bouwen. Door toedoen van rector Van Hooijdonk, die het bedehuisje persé geplaatst wilde zien tegenover het toenmalige klooster Bethanië van de zusters Dominicanessen, kwam het op de hoek van de Pater Taksweg en de Ettenseweg. Daar werd het door pastoor Verbunt op 5 mei 1945 ingewijd onder de titel “Onze Lieve Vrouw van Brabant”. De grond was afgestaan door de gemeente en rector Van Hooijdonk en Jaan Voermans hadden er voor gezorgd dat er bij de buurtbewoners voldoende geld werd opgehaald om de bouw naar ontwerp van architect Van der Ven uit Breda te kunnen bekostigen. Het in warme, bruinrode baksteen gebouwde kapelletje gaat schuil onder een rieten wolfsdakje. Aanvankelijk was het van buntgras. Aan weerszijden is het muurtje aan de basis verbreed. Het kapelletje heeft geen beeld. Een uitgespaard rondboogveld vormt de omlijsting van een schildering van de hand van Gerrit De Morée uit Breda, die in 1975 door zuster An van der Putte werd bijgewerkt en opgefrist. We zien een gekroonde Mariafiguur met op schoot het kind dat in de handjes een appel houdt. In de ronding van het boogveld toont een banderole haar titel: ‘Lieve Vrouwe van Brabant’. Vroeger werd in de meimaand iedere avond bij het kapelletje gebeden, evenals op zondagen gedurende de zomer tot en met oktober. Men zong daarbij het lied van Onze Lieve Vrouw van Brabant. Bron : Langs ’s Heren Wegen.  Foto's: Wim Blankers.

2e kapel   Onze Lieve in 't Zand a/d Tiggeltseberg.

Niet ver van de plaats waar in de oorlog een bommenwerper neerstortte, bevindt zich het kapelletje van “Onze Lieve Vrouw in ‘t Zand”. Het initiatief tot de bouw werd genomen door de buurtschappen Ettenseweg en Tiggeltseberg. Toen zij geen overeenstemming konden bereiken over de locatie, bood Nilleke de Bruin het stukje bosgrond aan waarop de kapel nu staat, aan de rand van een bosperceel, op de hoek van de Tiggeltsebergstraat en de Kapelstraat. Toon Martens haalde bij het toen vijftien gezinnen tellende buurtschap 750 gulden op. Stenen kon men krijgen van het klooster Wernhoutsburg dat door bombardementen was vernietigd. In januari 1946 diende het architecten-en ingenieursbureau Oomen te Oosterhout de bouwtekening in, waarmee Constant Verhaeren aan het werk toog. Op 3 november 1946 werd het kapelletje door pastoor Verbunt ingewijd. Deze parochieherder schreef na afloop van de plechtigheid in het parochiale memoriaalboek: “Er was een grote toeloop van gelovigen. Velen hadden nog nooit deze mooie en maagdelijke natuur gezien. Allen waren vol bewondering voor de mooie kapel en het kunstrijke beeld, dat expres voor deze kapel was vervaardigd in het atelier St.Lucas in de Noordstraat te Tilburg. Deze firma heeft bijna alle beelden voor onze voor onze kapellen gemaakt. Het is de elfde kapel in onze parochie.” Het bakstenen huisje op vierkant grondplan is gewit en heeft een zwarte plint. Het gaat schuil onder een mutsvormig schilddak, dat met leien is gedekt. Aan de voorzijde is een rondboogopening uitgespaard. In een nis van gelijke vorm zien we een zandstenen Lieve-Vrouwebeeldje met het kindje schrijlings in de armen van Maria, die een hoge kroon op het hoofd draagt. Men kan het kapelletje niet betreden. Tot omstreeks 1963 werd er in de maand mei elke avond gebeden, evenals op de zondagen gedurende de rest van het jaar. Bron: Langs ’s Heren Wegen.  Foto's: Wim Blankers.

3e kapel  Zwart Moerken

 Zwart Moerken Maria Middelares Aller Genaden Uit dankbaarheid voor de goede afloop van de oorlog en in navolging van andere buurtschappen, besloten de bewoners van, buurtschap het Zwart Moerken, tot oprichting van een Mariakapel. De bouwgrond werd afgestaan door Adrianus de Koning, die samen met Cees Bastiaansen geld inzamelde voor de bouw. De opbrengst was bijna achthonderd gulden. Het graafwerk en de aanplanting werden door de bewoners zelf uitgevoerd. Eind 1947 werd met de bouw begonnen, vanwege de strenge winter, die het werk drie maanden stil legde, werd de kapel pas op 30 mei 1948 ingezegend onder de titel “Middelares Aller Genaden”. Zo op het eerste gezicht heeft het gebouwtje iets van een versteende expositietroon of de overhuiving van een kerkelijk ciborium. Het is een deels geopend bakstenen gebouwtje onder een pannen zadeldakje. Het enigszins overkragende topgeveltje met vlechtingen is doorbroken door een rondboog en wordt aan de voorzijde geschraagd door twee stenen kolommen. Een veelkleurig beschilderd gipsen beeld op een bakstenen sokkel in de kleine gebedsruimte, toont de Onbevlekte Ontvangenis volgens het visioen dat Katharina Labouré in 1830 ten deel viel: Maria staande op een wereldbol, omgeven door wolken. Onder Haar voeten vertrapt Zij de slang die een oranjekleurige appel in de bek heeft. Vroeger kwam men in de meimaand iedere avond en elke zondag bij het kapelletje bijeen voor het rozenkransgebed. Nu is dit teruggelopen tot een enkele zondag in mei en bij bijzondere gelegenheden zoals moederdag.   Bron: langs ’s heren wegen - Foto's Wim Blankers.

4e kapel  Onze Lieve Vrouw van de Oekel op de driesprong Oekelsestaat, Schriekenweg en Gelderdonksestraat.

Deze Kapel is gebouwd uit dankbaarheid dat de buurt gespaard is gebleven van oorlogsgeweld. Door de buurtbewoners werden de financiële middelen bijeengebracht, waaronder een bijlage van een Duitse soldaat. Op een stuk grond dat werd afgestaan door Adr.Martens-Hoest, Het Kapelletje is gebouwd in 1944-1945 naar ontwerp van architect Oomen uit Oosterhout. Het beeld is geschonken door de weduwe H. Moes-van der Sanden Op 25 Maart 1945, werd het Kapelletje ingezegend door Pastoor Verbunt. Toen in 1974 de oekelsestr. en schriekenweg werden verbreed. Moest het Kapelletje wijken voor het verkeer en is herbouwd op de grond beschikbaar gesteld door Jan Martens. De Kapel staat nu te opzichte van de oude een aantal meters naar achteren. Pastoor Verheije heeft de kapel op 4 mei 2003 ingewijd.  Foto's Daan de Jong.

5e kapel  Onze Lieve Vrouw Ter Mast. Op de hoek Klein Oekelsestraat-Oekelsestraat.

Op de hoek Klein-Oekelsestraat en Oekelsestraat bevindt zich het kleinste kapelletje van Rijsbergen. Het zou oorspronkelijk in 1933 gebouwd zijn op initiatief van de buurt en de Katholieke Jeugdvereniging om bescherming en hulp te vragen voor de talrijke jeugd uit de grotere gezinnen van de buurtschap. Aanvankelijk stond het aan de overkant van de weg in het bos en droeg het de tekst: “Onze Lieve Vrouw ter Mast bescherm de jeugd”. In verband met ontginningen werd het omstreeks 1941 overgeplaatst naar de huidige locatie en vervolgens door pastoor Verbunt ingezegend. Omdat het eerste beeldje niet van al te beste kwaliteit was, werd in Roermond een nieuw exemplaar aangekocht. C.F.Frumau bouwde in 1954 het huidige kapelletje en kocht met geld dat de buurt bijeengebracht had bij een koster in Dordrecht opnieuw een Maria met kind. Het kleine houten kastje is bevestigd tegen een paal en wordt afgedekt met een zadeldakje. Aan drie zijden is het voorzien van glas in een sierlijk houten raamwerkje. Behalve het kleinste kapelletje is het kastkapelletje van Klein Oekel in oorsprong ook het oudste van Rijsbergen. Bron: langs ’s heren wege  Foto's Wim Blankers.

6e kapel  Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand.

Op de kruising van Kruispad,Overosebaan,Oude Trambaan en de Noordhoeksestraat.

Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand Adres:de kruising Oude Trambaan, Overasebaan, Noordhoeksestraat en Kruispad Rijsbergen De veldkapel aan de kruising Oude Trambaan, Overasebaan, Noordhoeksestraat en Kruispad werd door buurtbewoners gebouwd om gespaard te blijven van oorlogsgeweld en ter verkrijging van goede gewassen en een goede gezondheid. Tijdens de raadsvergadering van 29 augustus 1941 werd aan het kerkbestuur een stukje grond beschikbaar gesteld voor de bouw. Op de laatste zondag in mei 1942 werd het kapelletje door pastoor Verbunt ingezegend onder de titel “Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand”. Het Maria-met-kind-beeld is afkomstig uit de tuin van de zusters van Rijsbergen en vervangt een eerder exemplaar dat vernield werd. Het witgeverfde bedehuisje gaat schuil onder een zadeldakje met een dikke rietlaag. Aan de voorkant is aan weerszijden tegen de basis een overhoeks gemetseld muurtje onder een ezelsruggetje aangebracht. Achter een ijzeren rooster in de rondboogopening strekt het kind de armpjes uitnodigend zijwaarts, als wil het de bezoeker met dienstbaarheid tegemoet treden. Moeder en kind zijn beiden gekroond. Het is niet mogelijk het kapelletje te betreden. Vroeger kwam men hier in de meimaand dagelijks bijeen en voorts iedere zondagmiddag om er de rozenkrans te bidden. Ook bad men voor de jongens uit de buurtschap die na de oorlog in Nederlands-Indië streden. Bron: langs ’s heren wegen. Foto's Daan de Jong.

7e kapel  Lieve Vrouw van den Elzentak

 Op de hoek van de Tiggeltsestraat en de Pannenhoefsebaan.  Rijsbergen buurtschap Tiggelt

Het initiatief tot de oprichting werd genomen door de Katholieke Jeugd Vereniging. In mei 1935 werd het door pastoor Verbunt ingewijd onder de titel “Onze Lieve Vrouw van den Elzentak”. De buurt bracht hier de geldelijke middelen bijeen en Kees Verhaeren was de bouwer van het kleinood. Stenen werden vanuit België met de tram aangevoerd naar het voormalige tramstation bij de Kruispad om vervolgens naar Tiggelt gebracht te worden. Het oorspronkelijke beeldje is vervangen door het huidige gipsen Maria-met-kind-beeldje dat gekocht werd in de Veemarktstraat in Breda. Het aan weerszijden symmetrisch afgeschuinde bakstenen muurtje is afgedekt door een cementstenen zadeldakje. In het rondboognisje, waarboven een lantaarn is aangebracht, staat Maria op een krans van wolkjes. Voor zich draagt zij haar kind dat de armpjes gestrekt zijwaarts houdt. In mei wordt er nog altijd een gebedsdienst bij het kapelletje gehouden. Bron: Langs ’s Heren Wegen. Foto's Wim Blankers.

8e kapel  Lieve Vrouw van Fatima.
Adres: Op de hoek van de Kaarschotsestraat en de Lange Dreef  Rijsbergen

Om gespaard te blijven van oorlogsgeweld en de vrede te bespoedigen werd op initiatief van pastoor Verbunt eind 1943 besloten een kapelletje te bouwen in de buurtschap Kaarschot. De hele buurtschap bracht hiervoor gelden bijeen en op de hoek van de Kaarschotsestraat en de Lange Dreef werd een perceel bouwgrond geschonken. Frans Matthijssen en Jac. Balemans hadden de verantwoordelijkheid voor de uitvoering. Bij gebrek aan nieuwe stenen werden die uit het oude kerkpad gebruikt. Omdat Maria tijdens de Eerste Wereldoorlog in 1917 in Fatima zou hebben aangedrongen op gebed voor vrede, werd de kapel toegewijd aan “Onze Lieve Vrouw van Fatima”. Ter gelegenheid van de inwijding op 14 mei 1944 schreef pastoor Verbunt een boekje dat de voornaamste gebeurtenissen in dit Portugese bedevaartsoord beschrijft. Het bakstenen muurtje eindigt in een geveltop met hier en daar decoratieve witte natuurstenen hoekblokken. Onder een houten overhuiving met zadeldakje tegen de voorzijde, bevindt zich een beeld van de Lieve Vrouw van Fatima. Aanvankelijk werd elke eerste zaterdag van de maand een algemene heilige communie gehouden ter ere van het Onbevlekt Hart van Maria. Ieder jaar op de derde zondag in mei werd een plaatselijke bedevaart naar deze kapel gehouden. Voorafgegaan door fanfare Sint Cecilia trokken verenigingen en gelovigen naar Kaarschot waar dan een rozenhoedje werd gebeden, gevolgd door een predikatie door de pastoor of kapelaan. Begeleid door de fanfare werden er vervolgens verschillende liederen gezongen. De buurt kwam iedere zondagmiddag en elke avond in mei bij de kapel bijeen. Tegenwoordig is dit alleen nog maar een enkele zondag in mei het geval. Nog steeds wordt er op de zondag nadat een buurtbewoner is begraven het rozenhoedje gebeden.  Bron: langs ’s heren wegen Foto's Wim Blankers.

9e kapel Lieve Vrouw van de Mosten  Paandijksestraat Rijsbergen.

Zoals op meerdere kostscholen het geval was, werd vanuit het Klein Seminarie Ypelaar in Ginneken een verkennersgroep opgericht. Tijdens de traditionele kampweek, die in de grote vakantie vaak werd gehouden op een bosperceel dat vroeger eigendom was van emerituspastoor Alfons Douenberg, eens leraar aan dit seminarie, namen de studenten ieder jaar steeds een afbeelding van Maria mee, die daar dan bleef staan totdat het jaar daarop een andere groep verkenners een nieuwe afbeelding meebracht, eveneens uitgesneden in zacht hout. Geanimeerd door student Jos Videler, die later pastoor werd van de Sint-Antoniusparochie in Breda, besloten de vakantiegangers hier in 1945 een kapelletje te bouwen dat toegewijd werd aan “Onze Lieve Vrouw van de Mosten”. Stenen, afkomstig van de oude kerk van Hoeven, werden naar Rijsbergen getransporteerd. Het Oosterhoutse architecten- en ingenieursbureau Oomen leverde de ontwerptekening die door Constant Verhaeren in een kapelletje werd omgezet. Het is een eenvoudig afgedekt bakstenen muurtje geworden. Beeldhouwer Toon van de Wiel uit Breda vervaardigde een terra-cotta beeld van Onze Lieve Vrouw als gekroonde Hertogin van Brabant met het kind op haar knieën en in de linkerhand een scepter. Het bruin-rood geglazuurde beeld is vastgemetseld in een uitgespaarde boognis. Eind augustus werd het kapelletje in het bijzijn van pastoor Verbunt ingezegend door een oud-verkenner, die pas tot priester was gewijd. Het fraaie beeldje is door vandalen nogal eens beschadigd, maar men heeft het telkens weer kunnen herstellen. Het bouwseltje is nog altijd achteraf gelegen, vlak bij de grensovergang Hazeldonk. Komende via het zandgedeelte van de Paandijksestraat, vindt men het door linksaf het akkerpad in te gaan, tot men in een bosje komt.  Bron: langs ’s heren wegen Foto's Wim Blankers.

10e kapel Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten
Adres: drietip aan de Hazeldonksestraat, bij de Hazeldonksebeek en Oude Trambaan.

In de bange oorlogsdagen ontstond de idee om in de buurtschap Hazeldonk een kapelletje te bouwen ter bescherming tegen oorlogsgevaar. Dit resulteerde in een van de fraaiste veldkapellen, gelegen op een drietip aan de Hazeldonksestraat, bij de Hazeldonksebeek en Oude Trambaan. Een geldinzameling in de buurt bracht enkele honderden guldens bijeen en een Belgische familie stelde een stukje bouwgrond beschikbaar. Constant Verhaeren en Frans Matthijssen zorgden voor de uitvoering. De mastenhouten kap en de dragende staanders, die traditionele pen-en-gatverbindingen tonen, getuigen van een ambachtelijk staaltje timmermansvakwerk. Koos Daemen heeft het rieten dak aangebracht. De stenen waren afkomstig van een huis dat in november 1938 was afgebrand. Ze waren destijds al zuiver gemaakt en keurig opgestapeld bewaard en kwamen nu goed van pas. Op 15 september 1942 werd de kapel door pastoor Verbunt toegewijd aan “Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten”. Een houten gebintconstructie draagt de met riet beklede wolfkap. De kapel is slechts aan de achterzijde gesloten met een doorgemetselde topgevel van bruin-rode baksteen die hoger reikt dan de kap. Op een bakstenen plateautje, geflankeerd door twee muurtjes die als bloembak fungeren, rust op een sokkel O.L.Vrouw van Smarten met haar gestorven Zoon op de schoot. Het kleurig schilderde beeld werd aangekocht in de torenstraat in Breda. In 1974 verkeerde de kapel is slechte staat. Met steun van de buurt werd het huisje datzelfde jaar nog gerestaureerd. Een keer in de maand mei en op de zondag nadat een buurbewoner is overleden komt men er voor een korte gebedsdienst bijeen. Het kapelletje is landelijk gelegen en opgenomen in een fietsroute die over de voormalige trambaan voert.  Bron: langs ’s heren wegen  Foto,s Wim Blankers

11e kapel Op de hoek van Oekelseheidestr/Breedschotsestraat

Onze Lieve Vrouw van de Rozenkrans Hoek van de Oekelseheidestraat en de Breedschotsestraat. Rijsbergen Als dank voor besparing van oorlogsgeweld werd door de buurtschap Oekelseheide een kapelletje opgericht op de hoek van de Oekelseheidestraat en de Breedschotsestraat. Velen gaan eraan voorbij, want het is gesitueerd in een particuliere tuin, Breedschotsestraat 29, en gedeeltelijk met groen overwoekerd. Constant Verhaeren zorgde voor het metselwerk en J. Slokkers verzorgde het timmerwerk aan het bedehuisje. Onder een met leien gedekt tentdakje gaat een vierkante ruimte schuil, die aan de voorzijde geopend is. Tegen een uitgespaard veld in de vorm van een staande ellipsboog zien we een gipsen beeld, voorstellende Maria met kind, die de rozenkrans overhandigt aan de Heilige Dominicus. Gekleed in de dracht van zijn orde knielt hij rechts van Maria, die gekroond is en op een wolkenpartij troont. In mei 1946 werd het kapelletje ingezegend en toegewijd aan ‘Onze Lieve Vrouw van de Rozenkrans’. Na de inwijding kwamen de bewoners van het buurtschap dikwijls bij het kapelletje bijeen voor gebed. In de mei- en oktobermaanden was dit lange tijd iedere avond het geval. Voorts in de namiddag op zon- en feestdagen. Eveneens werden er verschillende gehouden voor buurtbewoners die als militair in Nederlands-Indië verbleven. Bron: Langs ’s Heren Wegen. Foto's: Daan de Jong.

Om deze website www.mariakapellen.nl nog completer te maken ontvangen wij gaarne meer informatie over  deze kapellen o.a. het ontstaan, de oprichter, de bouwdatum, de inwijding, de ligging, het adres, de geschiedenis, jaartallen, enz. gaarne met vermelding van Uw adres en telefoonnummer aan: info@mariakapellen.nl      Bij voorbaat hartelijk dank. De webmaster: Joop Timmermans, Zeddam.